در خودروهای انژکتوری قطعه ای به نام MAP سنسور وجود دارد که مخفف Manifold Absolute Pressure sensor است. این سنسور نقش کلیدی و مهمی دارد چرا که میزان فشار هوای موجود در منیفولد ورودی خودرو را اندازه گیری می کند و اگر سنسور MAP شما خراب می شود، بر نسبت هوا به سوخت خودروی شما تأثیر می گذارد.
سنسور فشار داخل منیفولد یا MAP چیست؟
سنسور MAP قسمتی از یک موتور احتراق داخلی است که برای اندازه گیری فشار هوا در منیفولد ورودی استفاده می شود. موتورهایی که از سنسور MAP استفاده می کنند معمولا دارای سوخت تزریقی هستند. با اطلاعاتی که این سنسور به کامپیوتر خودرو (ECU) ارسال می‌کند، کامپیوتر می‌تواند چگالی هوا را محاسبه کرده و بسته به غلظت آن، میزان ورود سوخت به محفظه را تنظیم کند تا مخلوط سوخت-هوا ترکیب مناسبی داشته باشد.
شرح وظیفه‌ی سنسور MAP
کاربرد سنسور MAP در خودرو به این صورت است که، وقتی پای خود را روی پدال گاز قرار می‌دهید میزان هوای مشخص (هوایی که در منیفولد با سوخت ترکیب شده و توسط انژکتور به درون سیلندر پاشیده میشود) وارد موتور خودرو می شود.
بدین صورت عمل احتراق به شکل بهتری انجام میشود و خودرو سرعت میگیرد. درست زمانی که پدال گاز را فشار می‌دهید، سنسور MAP شروع به کار کردن می‌کند و با ارسال میزان فشار هوایی که وارد موتور شده، میزان سرعت خودرو را تحت کنترل خود در می‌آورد.
به عبارتی گزارش میزان هوای موتور به ECU ارسال شده و ای سی یو میزان دهانه هوای موتور را تنظیم می‌کند. البته این سیستم در خودروهای توربوشارژ کمی پیچیده‌تر عمل می‌کند.
با خرابی سنسور مپ، در نسبت سوخت و گاز مخلوط تزریق شده به سیلندرها اختلال ایجاد شده، موتور کارایی بهینه خود را از دست می‌دهد و دچار نقص عملکرد میشود. چرا که میزان هوای وارد شده به موتور نباید بیشتر یا کمتر حدود مشخص شده باشد.
نحوه عملکرد سنسور MAP
سنسور MAP می‌تواند از یک دیافراگم خازن سرامیکی یا کریستال پیزورزیستیو باشد. ساختار این سنسور از یک طرف بصورت آب‌بندی شده است و از طرف دیگر به فضای منیفولد ورودی متصل است. همچنین مدارهای تهویه سیگنال درون این محفظه وجود دارد. تغییرات فشار در منیفولد ورودی باعث انحراف سنسور MAP و تغییر سیگنال بازگشت آنالوگ یا دیجیتال آن به کامپیوتر میشود.
علائم خرابی سنسور MAP
زمانی که سنسور MAP (سنسور فشار مطلق منیفولد) خراب شود، یک یا چند مورد از علائم زیر را ایجاد می کند:
- روشن شدن چراغ چک موتور: بسته به سن خودروی شما، کدهای تشخیص عیب MAP ممکن است متغیر باشد. اگر سنسور MAP کاملا خراب باشد، هیچ اطلاعاتی ارسال نمی‌کند، درحالی‌که یک سنسور مپ از کار افتاده ممکن است اطلاعات غیرمنطقی به کامپیوتر خودرو بدهد. برای نمونه، سنسور مپ خلاء کم را نشان می‌دهد، در حالی که سنسور موقعیت دریچه گاز و سنسور موقعیت میل لنگ هر دو موتور را در حالت دور آرام نشان می‌دهند. این اطلاعات منطقی نیستند و بنابراین احتمالا سنسور مپ اطلاعات نادرست ارسال کرده است.
- مخلوط هوا و سوخت غنی: فرض کنید خودرو را متوقف کرده‌اید و دوباره می‌خواهید حرکت کنید. روی پدال گاز فشار می‌دهید؛ اما خودرو آن‌طور که باید گاز نمی‌دهد. در این حالت احتمالا مشکل از سنسور مپ است؛ مخصوصا اگر کامپیوتر خودرو به‌دلیل خرابی سنسور تشخیص دهد باید مخلوط سوخت-هوا را رقیق‌تر کند. زمانی‌که مقدار هوا بیشتر از سوخت است، خودرو کشش ندارد.
- موتور بد روشن می شود: ترکیب غلیظ یا رقیق سوخت-هوا باعث میشود موتور به‌سختی روشن شود. اگر فقط باید پایتان را روی پدال گاز قرار دهید تا خودرو روشن شود، احتمالا مشکل از سنسور MAP است.
- عملکرد ضعیف موتور: اگر کامپیوتر خودرو اطلاعاتی بخواند که نشان می‌دهد میزان خلاء زیاد است، فرض می‌کند بار روی موتور کم است؛ به این ترتیب تزریق سوخت را کاهش می‌دهد و زمان جرقه را به تأخیر می‌اندازد. شاید با این کار مصرف سوخت کاهش یابد، اما اگر سوخت کافی به موتور نرسد قدرت خودرو و شتاب‌گیری آن تحت‌تأثیر قرار میگیرد.
- دور آرام خشن: پاشش ناکافی سوخت باعث میشود خودرو روی دور آرام خشن کار کند و شاید حتی باعث احتراق ناقص در سیلندرشود.
- تغییر در مصرف سوخت: اگر سنسور مپ خراب باشد، ممکن است به کامپیوتر خودرو اطلاعات اشتباه بدهد که خلاء کافی وجود ندارد. به این ترتیب، کامپیوتر فرض می‌کند بار زیادی روی موتور است؛ بنابراین سوخت بیشتری تخلیه می‌کند و زمان‌بندی جرقه را جلو می‌برد. این کار به مصرف بیش از حد سوخت منجر میشود.
دلایل خرابی سنسور مپ
اگر گذشت طول عمر یک سنسور را در نظر نگیریم عوامل مختلفی ممکن است در خرابی سنسور مپ دخیل باشند. از آنجایی که این قطعه هم با قطعات مکانیکی سر و کار دارد و هم به اجزای الکترونیکی متصل است؛ دلایل زیادی برای خرابی آن وجود دارد. از جمله این دلایل می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- وجود کثیفی و پسماند موجود در محفظه موتور که باعث انسداد سنسور می شود.
- آسیب رسیدن به سنسور
- تاثیر افزایش دمای بالای موتور بر قطعات الکترونیکی که به این سنسور آسیب می‌رساند.
- همچنین گرما ممکن است باعث ترک خوردن لوله خلأ شود.
- وجود نشتی در محفظه خلأ باعث آسیب رسیدن به سنسور می شود.
آیا تمیز کردن سنسور مپ نتیجه می دهد؟
سنسورهای MAP اجزای متحرک ندارند و معمولاً فرسوده نمی شوند، اگر سنسور توسط کربن یا سایر رسوبات موتور آلوده شده باشد، ممکن است تمیز کردن آن ضروری باشد. یکی از دلایل احتمالی کندی ولتاژ سنسور در هنگام تغییر فشار ممکن است آلودگی باشد.
در صورتی که فشار وارد شده بر خودرو زیاد باشد؛ مانیفولد پر از روغن شده و این سنسور را روغنی می‌نماید. در این صورت باید مانیفولد را باز کرده و تمیز کنید. از دیگر دلایل این اتفاق زیاد بودن روغن کارتل نیز می‌تواند باشد. البته لازم به ذکر است روغنی شدن مپ سنسور امر طبیعی است؛ اما اگر میزان این روغن زیاد باشد، کار با مشکل مواجه می شود. بیشتر افرادی که گاز زیادی به خودرو وارد می‌کنند و بدون اینکه ترمز کنند پا را از گاز بر می‌دارند دچار مشکل روغنی شدن این سنسور می شود.
تست و عیب‌یابی سنسور مپ
تست:
ابتدا باید دیاگ را به خودرو وصل کنید و خودرو را روشن کنید. در منوی پارامترها وارد قسمت هوای ورودی شده و میزان فشار هوای داخل مانیفولد را ببینید. با اینکه این عدد برای هر خودرو متفاوت است اما در این جا تجربه تعمیرکار است که می‌تواند تشخیص دهد که مپ سنسور سالم است و یا اطلاعات اشتباه ارسال می‌کند. اما اصولاً تعمیرکاران عدد مورد نظر را با دیگر خودروهای مشابه مقایسه می‌نماید و عیب‌یابی می‌نماید. البته این مقایسه باید بین خودروهایی انجام گیرد که تست سنسور آن‌ها، در یک ارتفاع از سطح دریا انجام گرفته شده باشد. در ادامه وارد منوی کدهای خطا می‌شوید و به بررسی خطاهایی می‌پردازید که در حافظه ECU ثبت شده است. خطاهای لحظه‌ای را پاک کنید و دوباره خطاها را چک نمایید. اگر خطاها دائمی بودند بعد از قطع اتصالات و تمیزی آن‌ها، دوباره آن‌ها محکم کرده و بررسی می‌نمایید.
عیب‌یابی:
در اولین اقدام باید سنسور را از نظر فیزیکی بررسی کنیم. سنسور را جدا کرده و از همه اتصالات جدا کنید و بررسی کنید که آیا سیم ذوب شده و یا پاره شده‌ای وجود دارد و یا آیا اتصالات شل هستند و یا آسیب‌دیدگی وجود دارد یا نه؟
پین‌های سنسور را چک کنید و دقت کنید که همه آن‌ها صاف و تمیز باشند. دقت کنید خم شدن یا خوردگی دیده نشود. از سالم و محکم بودن شلنگی که به مانیفولد متصل است مطمئن شوید. داخل شلنگ نیز باید تمیز باشد و هیچ آلودگی وجود نداشته باشد. در انتها نوبت به استفاده از یک مولتی دیجیتال 20 ولتی است که به کمک آن پمپ خلأ را تست نمایید.
بنابراین سنسور MAP یکی از سنسورهای مهم در خودرو است و وظیفه آن این است که بر میزان ورودی هوا نظارت کند و اطلاعات لازم را برای کامپیوتر خودرو بفرستد. اطلاعات ارسال‌شده از این سنسور کمک می‌کند مقدار مناسب سوخت را تنظیم کند تا مخلوط سوخت-هوا ترکیب مناسبی برای احتراق داشته باشد. بدون این سنسور، ممکن است مخلوط سوخت-هوا بیش‌ازحد رقیق یا غلیظ باشد که در هردو حالت مشکلاتی برای خودرو و عملکرد آن ایجاد خواهد شد. سرویس‌های دوره‌ای و بررسی هرازگاهی سنسور مپ می‌تواند به پیشگیری از خرابی این سنسور کمک کند. چنانچه طبق مطالب گفته شده در این مقاله تشخیص دادید سنسور MAP از کار افتاده، بهتر است نسبت به تعویض آن اقدام کنید تا مشکلات بیشتری ایجاد نکند.
