موشکافی سنسور دورموتور

خودروهای انژکتوری سنسورهای مختلفی دارند و یکی از سنسورهای مهم، سنسور دورموتور است. نام‌های دیگری که به این سنسور نسبت می‌دهند: سنسور موقعیت میل لنگ، سنسور ESS (Engine Speed Sensor) یا سنسور موقعیت موتور است. این قطعه الکتریکی، داده‌های موقعیت مکانی پیستون و سرعت دورانی میل لنگ را پایش کرده و اطلاعات را برای کامپیوتر خودرو ارسال می‌کند. در این مقاله قصد داریم به موشکافی سنسور  دورموتور بپردازیم، پس ما را تا انتها همراهی کنید.

عملکرد سنسور دورموتور به چه صورت است؟

سنسور دور موتور در موتورهای احتراق داخلی اعم از بنزینی و دیزلی برای نظارت بر موقعیت یا سرعت چرخش میل‌لنگ به کار می رود. چرخش چرخ دنده‌ها میدان مغناطیسی در سنسور ایجاد می‌کند. فرکانس‌های ایجاد شده به کامپیوتر خودرو ارسال می‌شود. کامپیوتر خودرو این اطلاعات  را پردازش می‌کند و براساس وضعیت آن برای کنترل تزریق سوخت یا زمان سیستم احتراق و سایر پارامترهای موتور استفاده می‌شود.

ESS به میل‌لنگ نگاه می‌کند و می‌بیند که در چه موقعیتی قرار دارد. سپس این اطلاعات را به ECU می‌فرستد و این‌گونه می‌داند کدام سیلندر را آتش بزند. سنسور دور موتور همچنین سرعت چرخش میل‌لنگ را زیر نظر دارد. دلیل اهمیت دور در دقیقه این است که خودرو چگونه دنده‌ای را برای انتقال نیرو انتخاب می‌کند. اگر سنسور دور موتور خراب شود یا شروع به خراب شدن کند، در این صورت خودرو بد استارت می‌خورد.

سنسور دورموتور

محل قرارگیری سنسور دورموتور در خودرو

در بسیاری از خودروهای انژکتوری جدید موجود در کشور، این سنسور روی چرخ دندانه دار متصل به فلایویل نصب می شود. اخیرا برخی از شرکت های خودروسازی در دنیا مانند بنز و تویوتا، محل نصب این سنسور را تغییر داده اندو آن را روی تسمه تایم نصب می کنند. این سنسورها اطلاعات مربوط به سرعت دوران میل لنگ و موقعیت پیستون را از طریق چرخ دنده نصب شده در پشت پولی فلایویل دریافت می کنند.

در خودروهای انژکتوری که دارای دلکو بوده مانند پراید انژکتوری مدل کیا، حسگر دور موتور داخل دلکو نصب می‌شود و از طریق چرخش میل دلکو و حرکت صفحه مشبک دور موتور توسط دیود و فتودیود به واحد کنترل الکترونیکی ارسال می‌شود.

محل قرارگیری سنسور دور موتور

شرح وظایف سنسور دور موتور

این سنسور نیز مانند دیگر قطعات مرتبط با اتومبیل دارای وظایفی است که برخی از آن ها به شرح زیر است:

1. مشخص نمودن دور موتور خودرو
2. تشخیص موقعیت پیستون
3. تعیین زمان جرقه زنی
4. تعیین آوانس جرقه
5. تعیین زمان پاشش سوخت
6. تعیین دنده در گیربکس های اتوماتیک
7. دست پیدا کردن به وضعیت عملکرد موتور مانند شتاب، قدرت و … به وسیله قیاس میان اطلاعات سنسور میل لنگ و سنسور موقعیت دریچه گاز
8. مشخص کردن وضعیت موتور برای فعال یا غیر فعال کردن رله پمپ بنزین و رله اصلی در خودرو
9. تعیین حداکثر دور مجاز موتور

انواع سنسور دورموتور

سنسور القایی، سنسور اثر هال، سنسور مقاومت مغناطیسی و سنسور نوری انواع مختلف آن هستند.

• سنسورهای القایی ساده‌ترین ساختار را دارند و معمولا دستگاه‌هایی کاملا منفعل هستند.
• سنسورهای اثر هال و مقاومت مغناطیسی نسبت به سنسورهای القایی دارای مزیت هستند زیرا می‌توانند میدان‌های مغناطیسی ایستا (بدون تغییر) را تشخیص دهند.
• سنسورهای نوری در برابر رسوب، مقاومت چندانی ندارند اما قادرند دقیق‌ترین تشخیص لبه را ارائه دهند.

علائم خرابی سنسور دور موتور

همان‌طور که گفته شد این سنسور کنترل می‌کند که ماشین در چه دنده‌ای قرار دارد و همچنین چه سیلندرهایی در حال اشتعال هستند. اگر سیگنال اشتباهی ارسال ‌شود، ممکن است اشتباه جرقه‌زنی انجام شود، یا ماشین در دنده اشتباه قرارگیرد. این مسئله می‌تواند صدمات زیادی به موتور و گیربکس وارد کند. به همین دلیل است که در صورت مشاهده علائم زیر، باید در اسرع وقت رسیدگی کنید:

• خودرو استارت می‌خورد ولی روشن نمی شود
• افزایش مصرف سوخت
• نمایش نادرست دور موتور
• روشن بودن چراغ چک
• قطع شدن پمپ بنزین زمانی که خودرو استارت می‌خورد
• خاموش شدن موتور یا شروع سخت هنگام گرم شدن

چرا سنسورهای دور موتور خراب می‌شوند؟

سنسور دور موتور نیز ممکن است مانند هر یک از سنسورهای دیگری که در خودرو نصب می شوند، آسیب ببیند. چند دلیل اصلی زیر را می توان برای خراب شدن سنسور موقعیت میل لنگ برشمرد:

• افزایش بیش از حد دمای موتور که ممکن است باعث ذوب شدن اجزای این سنسور شود.
• مشکلات برق رسانی مانند سیم کشی نامناسب یا نوسانات برق که باعث مختل شدن سیگنال های ارسالی این سنسور می شوند.
• فرسودگی این قطعه
• آسیب چرخ و پین: سنسور پالس‌های مغناطیسی ایجادشده توسط یک چرخ دندانه‌دار یا یک سری پین را اندازه‌گیری می‌کند. اگر هر یک از دندانه‌های چرخ یا پین‌ها شکسته، خردشده یا ساییده شوند، این امر باعث ایجاد اختلال در الگوی پالس می‌شود.

عیب یابی سنسور دور موتور

عیب یابی با دیاگ

هنگام استارت زدن به دور موتور توجه داشته باشید. اگر عقربه دور موتور عدد صفر را نشان دهد یعنی سنسور میل لنگ خراب است. خرابی این سنسور ممکن است در خطای دور موتور نشان داده نشود که با استفاده از دستگاه دیاگ باید عیب یابی شود.

عیب یابی با دستگاه دیاگ

عیب یابی با دستگاه مولتی متر

ابتدا دستگاه مولتی متر را روی قسمت اهم قرار دهید و سپس سیم‌های مشکی و قرمز را در محل مربوطه وصل کنید و سپس سیم‌ها را روی پایه‌های یک و دو سنسور وصل کنید و مقدار مقیاس آن را مقایسه کنید. سنسور با پایه قهوه‌ای بیشتر خودروها در حالت عادی ۳۸۰ تا ۴۲۰ است و مقاومت سنسور دور موتور پایه مشکی مانند پراید و نیسان وانت بین ۸۸۰ تا ۹۵۰ است.

برخی از سنسورهای دور موتور، پایه قهوه ای رنگ دارند.در مقابل بعضی دیگر از سنسورها پایه مشکی رنگ دارند.

عیب یابی با دستگاه مولتی متر

معمولا سنسورهای دور موتور قابلیت تعمیر ندارند. تعمیرکار ابتدا گرد و غبار نشسته روی این قطعه را تمیز می کند و اگر مشکل با این کار حل نشد، باید نسبت به جایگزین کردن سنسور با قطعه جدید اقدام کند.

امیداوریم در این مقاله با موشکافی سنسور دورموتور اهمیتش را به شما یادآور شده باشیم.