در سال‌های اخیر افراد زیادی به دلیل مزایای قابل توجه سوخت CNG به سمت دوگانه‌سوز کردن خودروی خود یا خرید خودروهای دوگانه‌سوز رفته‌اند. دوگانه سوز کردن خودرو در شهرهای بزرگ و شلوغ که تردد شهری و بین شهری در آن بالا است، یکی از راه‌های موثر در کاهش مصرف سوخت و همچنین کاهش آلودگی هوا محسوب می‌شود. با این حال بسیاری از افراد هنوز از معایب و خطرات این ماشین‌ها مطلع نیستند. یکی از این معایب روشن شدن چراغ چک پس از گازسوز کردن خودرو است که در این مقاله به آن می‌پردازیم. اما در ابتدا توضیح مختصری درباره خودروهای گازسوز ارائه میدهیم.
گازسوز کردن خودرو
تفاوت خودرو دوگانه سوز دستی با کارخانه‌ای
خودروهای دوگانه سوز دستی پایه بنزین دارند که با افزودن یک ECU گاز به ECU بنزین، خودرو دو گانه سوز می شود. در این خودروها هنگام تغییر سوخت باید ECU خودرو را تغییر داد که این امر در برخی موارد مشکلاتی را برای کاربران به وجود می‌آورد. اما خودروهای گازسوز کارخانه با فرآیند فنی مهندسی به صورت دوگانه‌سوز ساخته می شوند. در این خودروها ECU گاز و بنزین مشترک است. به همین علت ECU در شرایط مختلف و با توجه به وضعیت خودرو اقدام به تغییر سوخت می نماید.
بسیاری از مشکلات و معایبی که برای ماشین‌های دوگانه‌سوز ایجاد می‌شود، مربوط به خودروهایی است که به صورت دستی یا کارگاهی دوگانه‌سوز شده‌اند. اگر خودرو از ابتدا به صورت دوگانه سوز تولید شود، زمان تغییر سوخت به صورت اتوماتیک توسط خودرو تشخیص داده می‌شود، در نتیجه شاهد افت عملکرد خودرو نخواهیم بود. همچنین به خاطر متناسب ساخته شدن قطعات موتور با سیستم گازسوز، کمتر شاهد استهلاک شدید قطعات خواهیم بود.
خودرو دوگانه سوز کارخانه
مزایا و معایب گازسوز کردن خودرو
هرکدام از سوخت‌های بنزین و گاز مزایا و معایبی دارند. تمایل به گاز سوز کردن خودروها در ایران پس از گران شدن بنزین بیشتر شده است چراکه این سوخت قیمت پایین تری نسبت به بنزین دارد. برخی معتقدند بنزین بهترین سوخت برای خودرو است و گاز CNG برای موتور خودرو تاثیرات مخربی دارد که در ادامه به بررسی آن می‌پردازیم.
ترکیبات شیمیایی موجود در گاز CNG سبب شده که این سوخت نسبت به بنزین آلایندگی کمتری تولید کند. میزان آلایندگی بنزین معمولی با بنزین سوپر نیز متفاوت است اما به دلیل بالاتر بودن قیمت بنزین سوپر، استفاده از این سوخت در ایران چندان رایج نیست. از لحاظ اقتصادی استفاده از گاز هزینه پایین تری برای افراد دارد اما ایجاد جایگاه سوختگیری CNG هزینه بسیار گزافی دارد. تولید آلاینده کمتر و هزینه پایین سوخت CNG می‌تواند دو دلیل بسیار محکمی برای افرادی باشد که از این نوع سوخت استفاده می‌کنند.
از معایب خودروهای گازسوز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
1-مشکلات ایمنی: به دلیل دوگانه‌سوز کردن‌های غیراستاندارد، این خودروها تبدیل به بمب‌های ساعتی شده‌اند و آمار انفجار آن‌ها در تصادفات جاده‌ای زنگ خطری است برای کسانی که دنبال خودروی دوگانه‌سوز هستند.
2-کاهش فضا: با توجه به قرارگرفتن مخزن CNG در صندوق عقب، فضای بار خودروهای دوگانه‌سوز کاهش می‌یابد و همچنین وزن خودرو را افزایش می‌دهد.
3-کاهش قدرت و کارایی: سوخت CNG معمولا تا حدود 20 درصد توان کمتری نسبت به بنزین ایجاد می‌کند و همین مسئله باعث کاهش قدرت ماشین‌هایی می‌شود که از این نوع سوخت استفاده می‌کند. این کاهش قدرت باعث می‌شود عملکرد کولر و سیستم تهویه با مشکل روبرو شود.
4-استهلاک: تغییر مدام سوخت خودرو که در خودروهای دوگانه‌سوز اتفاق می‌افتد باعث ریپ زدن بیش از حد موتور و در نتیجه استهلاک و کاهش توان موتور و قطعات می‌شود.
5-خرابی‌های مکانیکی: کاهش توان ناشی از استفاده از CNG که موجب عدم عملکرد صحیح کولر و سیستم تهویه و خاموش‌شدن مکرر در برخی خودروها می‌شود ممکن است باعث خرابی شود که در این صورت خرج زیادی روی دست صاحب خودرو خواهد گذاشت. علاوه بر این، از آنجایی که گاز بر خلاف بنزین به صورت خشک کار می‌کند می‌تواند مشکلاتی را برای قطعاتی از خودرو ایجاد کند
6- روشن شدن چراغ چک: در ادامه این مورد را بطور دقیق بررسی می‌کنیم.
روشن شدن چراغ چک در خودروهای گازسوز دستی
زمانی که خودرو شما بصورت کارگاهی گازسوز شده باشد، بخارات حاصل از احتراق گاز به منیفولد دود وارد می‌شود و سنسوراکسیژن این بخارات را به عنوان اطلاعات ورودی دریافت می‌کند و به ایسیو گزارش می‌دهد. در جدول‌بندی ایسیو این اعداد و اطلاعات به عنوان خرابی سنسوراکسیژن تعریف شده است و ایسیو خطای موقت روی حافظه ثبت می‌کند. بنابراین چراغ چک روشن می‌شود. در این وضعیت سنسوراکسیژن شما سالم است اما خطا دارید.
در مورد دیگر، وقتی خودرو را از حالت گاز به حالت بنزین ببرید مصرف سوخت شما افزایش پیدا می‌کند زیرا، سنسوراکسیژن شما در مسیر نیست و پارامتر صحیح را به ایسیو گزارش نمی‌کند و بازهم مشخصات سنسوراکسیژن خراب همانند: کپ کردن، مصرف سوخت زیاد و خامسوزی شما را رها نمی‌کند.
روشن شدن چراغ چک در خودروهای گازسوز کارگاهی
راهکار رفع مشکل سنسوراکسیژن در خودروهای گازسوز
زمانی که یک خودرو گازسوز می‌شود، یک مدت که با گاز کار می‌کند برای رفتن به حالت بنزین شاهد افزایش مصرف سوخت، خفه کار کردن خودرو، خروج دوده سیاه از اگزوز، روشن شدن چراغ چک و خطای سنسوراکسیژن خواهیم بود. علت تمام این مشکلات سنسوراکسیژن است که در حالت گاز اطلاعات غلط به ایسیوی ینزین ارسال می‌کند. اغلب در ایسیو زیمنس زمانی که از روی گاز بروید روی بنزین، پارامتر سنسوراکسیژن روی 0.4 قفل می‌شود و حتما باید به یک مغازه تنظیم موتور مراجعه کنید و با دستگاه دیاگ ایسیو را ریست کرده تا سنسور در حالت بنزبن شروع به کار کند. بنابراین لازم است از یک قطعه بنام رله 5 پایه سر راه سنسوراکسیژن استفاده کنیم.
رله پنج پایه چیست و چه کاربردی دارد؟
رله 5 پایه یک قطعه الکترومکانیکی است که در اتصال با مدارهای الکتریکی استفاده می‌شود. این رله با استفاده از یک سلنوئید الکترومغناطیسی و دستگاه‌های کنترلی، قابلیت کنترل و قطع و وصل برق را فراهم می‌کند. ین رله دارای پنج پین است که به شکل زیر معمولاً برچسب‌گذاری می‌شوند: دو پین کنترل (معمولاً به عنوان پین‌های کویل شناخته می‌شوند)، دو پین بار (عموماً باز و بسته به طور معمول) و یک پین مشترک. پین‌های کنترل جریان کنترل را دریافت می‌کنند، در حالی که پین‌های بار مسئول اتصال یا قطع مدار الکتریکی هستند.
رله 5 پایه-قطع کن مدار
در این مورد از رله به عنوان قطع کن سنسوراکسیژن میتوان استفاده کرد. این قطعه را سر راه سنسوراکسیژن میبندیم تا زمانی که خودرو روی حالت گاز قرار گرفت ارتباط سنسوراکسیژن و ایسیو قطع شود. از سوی دیگر زمانی که خودرو روی حالت بنزین قرار گرفت ارتباط وصل بشود و سنسوراکسیژن شروع بکار کند. برای اینکه در حالت گاز پمپ بنزین خودرو بیهوده کار نکند، یک رله هم سر راه برق پمپ بنزین میبندیم. با این کار از خرابی آن جلوگیری می‌کنیم.
