یکی ار مواردی که نقش بسیار مهمی در ایمنی خودرو شما دارند، فیوزها هستند. فیوز وسیله‌ای الکتریکی است که برای محافظت مدارها از اضافه‌جریان، اضافه‌بار و اطمینان از محافظت از مدار استفاده می‌شود. در این مطلب قرار است درباره نکات اساسی فیوز خودرو شامل: عملکرد فیوز، انواع آن، علائم سوختگی فیوز و نحوه‌ی تعویض فیوز سوخته صحبت کنیم.
وظیفه‌ی فیوز در خودرو چیست؟
اتصال کوتاه یا افزایش جریان، باعث آسیب رسیدن به مدارهای الکتریکی و قطعات خودرو می‌شود. فیوز از ورود جریان‌های بیشتر از حد مجاز به مدار و آسیب دیدن آن جلوگیری می‌کند. همچنین اگر جریان بیشتر از حد مجاز به مدار وارد شود، ممکن است گرمای زیاد در مدار تولید کند و به آتش‌سوزی منجر شود. بنابراین فیوزها احتمال این خطر را کاهش می‌دهند.
این قطعه کوچک الکتریکی برای محافظت از مدارهای الکتریکی خودرو در مقابل آسیب‌های ناشی از جریان‌های قوی استفاده می‌شود. هر فیوز حد جریان مشخصی دارد که براساس آن مشخص می‌شود چه میزان جریان الکتریکی می‌تواند از مدار عبور کند. اگر جریان بیشتر از این مقدار باشد، فیوز به‌طور خودکار مدار را قطع می‌کند.
رایج‌ترین فیوزهای خودرو
فیوزهای خودرو بر اساس حداکثر جریانی که می‌توانند عبور دهند، انواع مختلفی دارند. فیوزهای تیغه ای ، با بدنه پلاستیکی و دو شاخه که در پریزها قرار می گیرند ، به دلیل قرارگیری مستحکم در سر جای خود و همچنین اشغال فضای کم، بیشتر در خودروها استفاده می شوند. اگر وسیله نقلیه شما متعلق به سال 1986 یا قبل از آن باشد ، ممکن است از نوع فیوز دیگری مانند فیوز نوع بوش ، فیوز Lucas Type یا فیوز نوع Glass Tube استفاده کند.
فیوز شیشه‌ای
انواع فیوز متداول در خودروها
رنگبندی فیوزهای خودرو به چه معناست؟
فیوزهای خودرو اغلب در رنگ‌های مختلف تولید می‌شوند تا کاربرد و میزان جریان مجازشان دسته‌بندی شود. بنابراین، متداول‌ترین رنگ‌های فیوزهای خودرو و کاربرد آنها را بررسی می‌کنیم:
فیوزهای با رنگ قرمز: معمولاً فیوزهای قرمز به جریان‌های بالا و مدارهای اصلی خودرو اختصاص دارند. این‌ها معمولاً فیوزهای اصلی خودرو هستند و به مدارهای مهمی مانند سیستم تزریق سوخت و تجهیزات اصلی مرتبط با ایمنی متصل می‌شوند.
- فیوزهای با رنگ آبی: این فیوزها معمولاً به مدارهای تجهیزاتی مانند سیستم صوتی و دستگاه‌های مرتبط با آپشن‌های رفاهی خودرو متصل می‌شوند.
- فیوزهای با رنگ زرد: این فیوزها معمولاً به مدارهای مربوط به سیستم‌های ایمنی خودرو مانند کیسه هوا و سیستم ترمز ضدقفل اختصاص دارند.
- فیوزهای با رنگ سبز: معمولاً فیوزهای سبز به مدارهای مربوط به سیستم‌های خنک‌کننده و تهویه خودرو اختصاص دارند.
- فیوزهای با رنگ خاکستری: این نوع فیوزها معمولاً به تجهیزات توزیع توان الکتریکی خودرو (مثل ترانسفورماتورها) اختصاص دارند.
توصیه میکنم برای اطمینان از رنگ و جریان دقیق هر فیوز، به برچسب راهنمای پنل فیوز مراجعه کنید.
فیوز خودرو
نحوه تعویض فیوز خودرو
اگر به هر دلیلی مدار برق خودرو دچار اتصال کوتاه شود یا جریان بالایی از آن مدار عبور کند، فیوز مربوطه نمی‌تواند این آمپر بالا را تحمل کند و جریان را از خود عبور نمی‌دهد. در اثر مقاومت حرارتی، سیم نازک متصل‌کننده پایه‌های فیوز ذوب خواهد شد و در نتیجه مسیر جریان قطع می‌شود. اگر فیوزی بسوزد، مدار آن قطع می‌شود و تجهیزات الکتریکی در ارتباط با آن (مثلا چراغ‌ها، ترمز ABS و…) کار نخواهند کرد.
نحوه‌ی تست سلامت فیوز خودرو
برای تست فیوز ماشین می‌توان از مولتی‌متر یا چراغ استفاده کرد. اگر بعد از اتصال فیوز به مولتی‌متر جریان عبور کرد، فیوز سالم است. همچنین اگر هم چراغ آزمایش روشن شد، فیوز سالم است. در غیر صورت فیوز سوخته و باید عوض شود. در مورد فیوزهای شفاف به راحتی با بیرون کشیدن آن و مشاهده قطع‌شدگی یا ذوب شدن نوار باریک بین دو پایه، متوجه سوختن فیوز ماشین می‌شوید.
فیوز سالم و فیوز سوخته
برای تعویض فیوز خودرو مراحل زیر را طی کنید:
- قبل از هر کاری، مطمئن شوید خودرو خاموش است. برای ایمنی بیشتر، کابل منفی باتری خودرو را جدا کنید تا جریان الکتریکی قطع شود.
- جعبه فیوز را پیدا کنید. محل قرارگیری جعبه فیوز بسته به نوع خودرو می‌تواند متفاوت باشد؛ محل دقیق را می‌توانید از روی دفترچه راهنمای خودرو پیدا کنید. بیشتر اوقات، پنل فیوزها در داخل کابین خودرو یا در اطراف موتور قرار دارد. برخی خودروها همچنین دو پنل فیوز دارند؛ یکی در داخل کابین و دیگری در اطراف موتور.
- در مرحله بعد، براساس اطلاعات موجود در دفترچه راهنمای خودرو، فیوز مشکل‌دار را پیدا کنید.
- بیرون آوردن فیوز سوخته به وسیله انبر مخصوص
- قراردادن فیوز جدید که مشخصات یکسانی با فیوز قبلی دارد در محل فیوز سوخته (هنگام جا زدن دقت کنید که فیوز به طور صحیح سر جای خودش قرار بگیرد و خیلی لق نزند.)
- کابل منفی باتری را دوباره متصل کنید.
- بررسی عملکرد صحیح وسیله برقی مربوطه
بعد از تعویض فیوز، تجهیزات الکتریکی خودرو باید به‌درستی عمل کنند. اگر مشکلی باقی مانده است، ممکن است مربوط به مدارهای دیگر باشد و خودرو به تعمیر تخصصی نیاز داشته باشد.
چند نکته درباره فیوز خودرو
به هیچ عنوان از فیوزهای با آمپر بالاتر به جای یک فیوز سوخته آمپر پایین استفاده نکنید. این کار می‌تواند به سوختن وسیله برقی خودرو یا حتی آتش‌سوزی منجر شود.
از سیم به جای فیوز استفاده نکنید. استفاده از سیم به جای فیوز نیز می‌تواند به سوختن تجهیزات برقی، ذوب شدن سیم‌کشی و درنهایت آتش‌سوزی منجر شود.
داخل جعبه فیوز ماشین معمولا تعدادی فیوز یدکی وجود دارد، اما بهتر است شما نیز به طور جداگانه برخی از فیوزهای پرمصرف با آمپرهای مختلف را درون خودرو نگهداری کنید. فیوز یدکی به شما کمک می‌کند که در صورت سوختن هر فیوز به راحتی آن را تعویض کنید.
فیوزها نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت و ایمنی قست‌های الکتریکی خودرو به عهده دارند. بنابراین، نگهداری صحیح و تعویض به موقع فیوزها از اهمیت بسیاری برخوردار است تا عملکرد بهینه و ایمنی خودرو حفظ شود.
